Afgelopen week vroeg ik aan een vriend voor wie hij zou stemmen. Hij antwoordde dat er één allesoverheersend issue is: het klimaat. Dat sprak ik niet tegen. Al meen ik dat er meer allesoverheersende punten zijn: leefbaar leven bijvoorbeeld, een dak boven je hoofd, de ijskast gevuld, een opleiding, een job, een ziekteverzekering. Veel van die punten zijn – gelukkig maar – voor velen evident. Dat is het allicht ook voor die vriend van mij. Maar gezien mijn meer dan enorme sympathie voor de groep alleenstaande ouders weet ik dat het onder meer voor hen verre van een evidentie is. Het is het evenmin voor al die verdoken armen, voor slachtoffers van de economische crisis, voor vluchtelingen, voor al die mensen die ik in het station van Brussel zie slapen. Leefbaar leven is een allesoverheersend issue in België, in Europa en ver daar buiten.
Aan de vooravond van de verkiezingen vraag ik mij af waarom het leven van alleenstaande ouders zo moeilijk is en verder: waarom zijn alleenstaande ouders zo’n niet-sexy groep voor politici?
Op de eerste vraag kan ik zowel kort als uitgebreid zijn. Alleen is niet met twee. Alleen betekent één inkomen, één zorger. En gezien vaste kosten nu eenmaal niet halveren omdat de partner (of jijzelf) er vandoor is, veroorzaakt dit een geweldige financiële impact op het gezin. De druk die dat teweeg brengt is enorm en velen gaan er onder door, kunnen hun job niet meer aan, etc. Je hoort vaak dat een job de remedie is om aan de armoede te ontsnappen. Dat is allicht zo als je minister bent in de Vlaamse regering – ik zeg maar iets. Maar de lonen van ongeschoolden zijn hier zo bedroevend laag dat ook die groep het beslist niet redt, al werkend. Je moet maar eens het verhaal van Indra erop nalezen. Ook de groep geschoolden krabbelt voort, overleeft eigenlijk, want met één inkomen is het dat altijd.
Een job hebben en houden hangt ook nauw samen met de beschikbare en betaalbare opvang. Als je met een laag inkomen de rekening maakt, is het al eens goedkoper om thuis te blijven en zelf voor de opvang in te staan – juist door de lage lonen en hoge opvangkosten. Dat is bedroevend. Breid dan maar eens je netwerk uit. Want dat is ook een klassieker die steeds aangehaald wordt. Breid je netwerk uit zodat anderen ook voor je kind(eren) kunnen zorgen, samen naar een hobbyclub gaan, etc. Als je moegewerkt bent, is je goesting in networking nul. Geloof me.
De work-life balance voor alleenstaande ouders is een contradictio in terminis, een fantasie, want balans is er nooit. Ik pleit er erg voor dat aan de randvoorwaarden bij alleenstaande ouders gewerkt wordt zodat ze hun job kunnen houden of er één te pakken kunnen krijgen. Ik pleit ook voor hogere minimumlonen, dat arbeid meer beloond wordt. En wat als je niet kan werken, door ziekte of doordat dit in een normaal circuit niet lukt? Ook dan moet er veel meer ondersteuning zijn, meer investeringen gebeuren in sociale economie bijvoorbeeld.
Waarom zetten politici hier zo weinig op in? Alleenstaande ouders zijn toch ook stemmers, denk ik dan. Toch? Kortrijk is zowat een toonbeeld voor zijn aanpak van kinderarmoede. Dat heeft heel veel met Philippe Decoene te maken. Ik hoorde hem in dat verband eens zeggen: werken aan kinderarmoede kost geld, veel geld. Dat doet het ook met maatregelen voor alleenstaande ouders en de resultaten zullen maar zichtbaar zijn op lange termijn. Er is ook wat visie nodig. Dat de inkomensgrens bij het uitkeren van voorschotten op alimentatie recentelijk – juist voor de verkiezingen – verhoogd werd is een goede zaak, maar is een maatregel ad hoc. Er is meer nodig dan dat. Sommige maatregelen zijn gewoon ook belachelijk. Weet je dat je als éénoudergezin per jaar 2000 (in plaats van 1000 bij een gewoon gezin) dienstencheques mag kopen? Ik las dat onlangs en moest toch keihard lachen. Wie onder de alleenstaande ouders kan per jaar 18000 euro neertellen aan huishoudhulp? Werkelijk?
En dat alleenstaande ouders geen sexy groep is, een ploeterende bende, wel, ook dat is een fantasie. De energie die van die groep uitgaat, is veelal d-u-i-z-e-l-i-n-g-w-e-k-k-e-n-d. Of moeten we ook met z’n allen met hoge hakken op een campagne-affiche gaan staan?